بیماریها
روش های درست سمپاشی
سمپاشی
تا حالا چند بار سمپاشی های مکرر با سموم مختلف علیه آفت یا بیماری یا علف هرز خاص انجام داده اید و شکست در عملیات مبارزه شما را کلافه و نا امید کرده است؟ خسارت وارده از طریق این عوامل زیان بار به محصول شما به چه میزان بوده است؟ آیا تا بحال شده که بر اثر یک عامل یا آفت که در منطقه فراگیر شده است، مزارع و باغ های شما را تا مرز نابودی ببرد و یا اینکه نابود نماید؟ (مثل بیماری و زراعت های خربزه سال زراعی ۹۶-۹۵ که سبب ورشکستگی بسیاری از زارعین گردید)
تا بحال به این اندیشیده اید که یکی از علل مهم ناتوانی شما در کنترل آفات و بیماری ها و علف های هرز می تواند کالیبره نبودن سمپاش ها و طریقه نادرست استفاده از آنها می باشد؟!
به برچسب نصب شده روی بسیاری از سموم علفکش دقت کنید: نوشته است: مثلاً یک لیتر سم در ۱۵۰ تا ۲۰۰ لیتر آب در هر هکتار و در زمان ۴-۲ برگی علف های هرز یا ۶-۴ برگی محصول اصلی سمپاشی شود! آیا تا بحال اینگونه سمپاشی کرده اید؟ در هر هکتار گندم چند لیتر محلول علفکش سمپاشی می کنید؟ ۴۰۰ یا ۶۰۰ لیتر! به نظر شما اینکه بر روی برچسب علفکش نوشته است در ۱۵۰ تا ۲۰۰ لیار آب، اشتباه است؟! یعنی تولید کننده یا مخترع سم اشتباه می کند؟!
بنده با استفاده از سمپاش های پشت تراکتوری بوم دار با نازل های تی جت ۸۰۰۲ استاندارد کالیبره شده و با سرعت حدود ۶-۵ کیلومتر در ساعت تراکتور در شرکت امامزاده یوسف (س) با کالیبره کردن سمپاش های فعال در منطقه کناره مرودشت، به این اعداد دست یافته ام و بهترین علفکشی در مزارع گندم منطقه با حداقل مصرف سم و بیشترین تأثیر را، سال ها تجربه کرده ام. یعنی: تنظیم سمپاش، نازل استاندارد، رعایت سرعت، میزان دقیق سم مصرفی در محلول، بهترین کارایی را داشته است.
در این مقاله سعی کرده ام نقش تنظیم نمودن (کالیبراسیون) سمپاش های کشاورزی در افزایش تأثیر سموم بر آفات و امراض علف های هرز کارایی کودهای نوین بر محصولات را به طور مختصر و در حد توان بررسی نمایم. امید است با توجه به مواردی که در ادامه می آید، گامی موثر در مصرف بهینه سموم، و کودهای محلولپاش و افزایش کارایی آنها برداریم.
ذکر این نکته بسیار مهم است که مبارزه شیمیایی علیه آفات و بیماری ها و علف های هرز آخرین روش مبارزه است که آنهم بایستی در تلفیق با سایر شیوه های کنترل، همچون مبارزه مکانیکی، فیزیکی و بیولوژیکی انجام پذیرد. مهم است بدانیم، در حال حاضر حدود ۴۰ درصد از سموم مورد استفاده در کشور به علت استفاده نامناسب از سمپاش ها به هدر می روند و کارایی ندارند.
منظور از تنظیم بودن یا کالیبراسیون سمپاش ها: پاشش مقدار معینی محلول سمی با قطر ذرات مشخص، تعداد معین قطرات و به طور منظم در واحد سطح است. که از اهمیت ویژه ای در مبارزه با آفات و امراض و علف های هرز و کارایی سموم و کودها برخوردار است. برای رسیدن به این هدف انتخاب نازل مناسب می تواند اولین قدم باشد. همانطور که می دانیم، نازل ها به دو نوع اصلی تقسیم می شوند: نازل های مخروطی که مناسب مبارزه باآفات و بیماری ها می باشند و نازل های تی جت که در عملیات کنترل علف های هرز نقش اساسی دارند. بدیهی است نازل های نامبرده خود به انواع مختلفی تقسیم می شوند که معرفی تمامی آنها از حوصله این مقاله خارج است.
قدم بعدی که کم اهمیت تر از انتخاب نازل نیست، فشار تولیدی توسط سمپاش است، به طوری که جهت عملیات مبارزه با آفات و بیماری ها، نیاز به فشار پشت نازل ۴-۳ بار و در کنترل علف های هرز فشار ۲-۱ بار مورد نیاز می باشد. هر چه فشار بیشتر گردد، خروجی محلول از نازل ها بیشتر است و قطر ذرات به وجود آمده نیز ریزتر خواهد بود. پس در عملیات مبارزه با آفات و بیماری ها باید قطر ذرات کوچکتر از علفکش باشد. ذرات کوچکتر سبک تر هستند و بیشتر در هوا معلق می مانند و به راحتی در پوشش گیاه نفوذ کرده و پشت برگها که محل تجمع آفات می باشد، می نشیند.
عامل سوم مؤثر در سمپاشی، سالم بودن قطعات و موتور سمپاش است. بدین معنی که اگر فشارسنج میزان فشار را به درستی نشان ندهد و یا موتور قدرت تولید فشار مناسب را نداشته باشد، و یا در سمپاش های پشتی رگولاتور تنظیم فشار به خوبی بر سر راه نازل قرار نداشته باشد و یا اینکه مخزن سمپاش توانایی تحمل فشار ۵-۱ اتموسفر را نداشته باشد. هر چند که از نازل استاندارد هم استفاده شده باشد و سایر عوامل نیز رعایت شده باشند، نمی توانیم از محلول پاشی انجام شده اطمینان لازم را داشته باشیم.
از عوامل مهم و کلیدی در مبارزه شیمیایی میزان سم مصرفی در آب (دوز) است. بدین معنی که وقتی قرار است بر اساس دستور العمل شرکت سازنده سم، یک لیتر سم در هزار لیتر آب حل گردد، اگر بیشتر یا کمتر از این مقدار محلول تهیه گردد، حتماً کارایی عملیات به شدت کاهش می یابد. هر چند به ظاهر آفت، بیماری یا علف هرز کنترل شده باشد، مصرف خارج از دوز سموم در ایجاد مقاومت عواملی که علیه آنها مبارزه صورت گرفته است، تأثیر بسزایی دارد، به طوری که طی چند فصل زراعی، سم دیگر کارایی نخواهد داشت
سرعت حرکت سمپاش در مزرعه یا باغ و فاصله نازل از گیاهان نیز دارای اهمیت ویژه است، به طوری که زمانی که بیش از حد نازل به گیاه نزدیک است، به علت فشار و تراکم قطرات بیشتر، نشستن محلول سمی بر روی برگ ها و پشت برگ ها کمتر خواهد بود و علاوه بر شر کردن محلول، ممکن است برگ نیز آسیب ببیند.
کالیبراسیون سمپاش سبب افزایش کارایی عملیات سمپاشی و صرفه جویی در مصرف سموم، پیشگیری از آسیب دیدن گیاهان و آلودگی محیط زیست می گردد.
با سمپاش کالیبره می توان از قبل میزان محلول مصرفی را به راحتی در سطح هکتار محاسبه نمود. مثلاً در صورت استفاده از نازل ۸۰۰۲ زرد رنگ تی جت در فشار ۳ بار و سرعت حرکت ۵ کیلومتر بر ساعت (تراکتور) در هر هکتار حدود ۱۹۰ لیتر محلول علفکش مصرف خواهد شد.
آخر اینکه بهترین زمان سمپاشی ساعات اولیه روز یا بعد از ظهر همزمان با خنک شدن هوا تا قبل از تاریکی می باشد.
باید بدانیم:
در هوای گرم روزنه ها بسته می شوند و قطرات محلول سمی سریعا تبخیر می گردند. بنابراین سموم سیستمیک و کودها نمی توانند جذب گیاه شوند.
از طرفی قطرات روی برگ ها می توانند حالت ذره بین به خود گرفته و در آفتاب شدید سبب سوزاندن برگ شوند.
باد نیز علاوه بر اینکه سبب بسته شدن روزنه ها می شود، سموم را با خود می برد و به اطراف می پراکند.
رعایت نکات بالا کارایی عملیات سمپاشی را بطور کارآمد و مناسب افزایش می دهد، اما بایستی به نوع و کیفیت آب مصرفی نیز دقت داشت. چراکه برخی از املاح آب، شوری و اسیدیته آب مصرفی می توانند با سم مخلوط شده، واکنش دهند و ماهیت آن را تغییر دهند و باعث کاهش اثر آن گردند و در برخی موارد حتی سوختگی برگی ایجاد نمایند. بنابراین بهتر است لزوماً از آب با اسیدیته و املاح مناسب استفاده نمود و جهت اطمینان بیشتر، از ادجوانت های مناسب همراه سموم بهره برد.
امید است این مقاله بتواند در افزایش کارایی سمپاشی به شما کمک نماید.
مبارزه با قارچ های بیماری زا
در درمان و پیشگیری بیماریها مهمترین عامل تشخیص و شناسایی پاتوژن بیماریزا است
- جهت کنترل بیماریهای قارچی از آبیاری بی رویه اجتناب نمایید چراکه رطوبت بالا محیط را برای فعالیت قارچها مستعد مینماید
- جهت حصول بهترین نتیجه از قارچ کشها بایستی آنها را بصورت پیشگیری مصرف کرد لذا به محض اطلاع از حضور بیماری در منطقه، یا مشاهده اولین علائم بیماری، یا پیش آگاهی مراکز خدمات کشاورزی و یا… بایستی اقدام به پیشگیری از شیوع وکنترل بیماری با روش مناسب کرد
- برای جلوگیری از ایجاد مقاومت قارچها به سموم، در طول فصل، مجاز به استفاده بیش از دو بار از یک قارچ کش نیستیم
- ترکیبات مسی (اکسی کلرور مس، بردوفیکس، نوردوکس، کوپراکسی کلراید و…) علاوه بر اینکه بایستی در هوای خنک محلولپاشی گردند نباید با هیچ سم و کودی نیز مخلوط نشود
- قارچ کشها را با میزان توصیه شده، ترجیجاً به تنهایی مصرف کرده و ۵ تا ۱۰ روز بعد درمان را تکرار نماییم
- ترکیباتی همچون، فوزفالیم K به همراه برخی قارچ کشها اثر سم را پایدارتر و بیشتر میکند. (مثل: فوزفالیم + اکویشن پرو یا فوزفالیم + رورال تیاس) – علاوه بر این مصرف ۵ تا ۶ لیتر فوزفالیم K در هر هکتار همراه آب آبیاری در ایجاد مقاومت، ایمنی و مصونیت بوته ها در برابر بیماریها بسیار موثر است
- سفیدکها، بوته میری ها، لکه موجی، سیاهکها، لکههای نا متعارف، بیماریهای آوندی و… همه میتوانند علائم آلودگی به بیماریهای قارچی باشند ولیکن تشخیص کارشناس مجرب، ملاک است
- گرانترین سموم، جدیدترین سموم، سموم اروپایی و …. همیشه بهترین سموم نیستند بلکه تشخیص بیماری و سم مناسب آن بهترین راهکار است