کشت و کار یونجه

یونجه اولین بار توسط ماد ها جهت تامین غذای دام هایشان اهلی گردیده است، این گیاه منشاء کویری دارد و در حال حاضر در تمام مناطق معتدل کشت می شود، گیاهیست چند ساله با ریشه های راست و قوی که تا عمق ۳ متری خاک نیز دیده شده اند، از تیره بقولات و تثبیت کننده ازت می باشد.

یونجه سرشار از ویتامینها، پروتئین ها، پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم و آهن و مقادیر جزیی ارسنیک و سیلیس است و غذایی بسیار غنی و قوی برای دام ها بوده و در حال حاضر بعلت دارا بودن مواد مغذی مصرف غذایی نیز دارد.

حدود ۶۵ رقم یونجه وجود دارد و عمده ترین ارقامی که در ایران کشت می شوند : همدانی، بمی، یزدی، قره یونجه، بغدادی، مائوپا و رنجر می باشد که با توجه به شرایط آب و هوایی، در مناطق مختلف کشور کاشته می شوند. یونجه همدانی مخصوص مناطق سرد، یزدی  معتدل و بمی و بغدادی برای مناطق گرم می باشند.

مناسب ترین زمان کشت یونجه در مناطق با زمستان معتدل، در پاییز و در نواحی با زمستان سرد در بهار می باشد. بهتر است کاشت بصورت نم کار و مخلوط با جو انجام شود، رقم بذر متناسب با شرایط آب و هوایی منطقه انتخاب شود و از خلوص بالای ۹۵% برخوردار باشد. به علت اینکه این زراعت، چندین سال زمین را می پوشاند و در هر سال چندین چین دارد، نیاز به بستر کاشت نرم، یکنواخت و حاوی مواد آلی فراوان برای آن ضروریست. بنابر این افزودن ۳۰ تا ۴۵ تن کود دامی پوسیده، کودهای شیمیایی فسفره و پتاسه بر اساس آزمون خاک و ۵۰ کیلوگرم اوره در هر هکتار با شخم مناسب در راستای ایجاد مزرعه ای سالم و عملکرد پویا و مطلوب ضرورت دارد.

خطرناک ترین علف هرز یونجه، سس است که از شیره پرورده گیاه تغذیه کرده و بوته را نابود می کند. جهت پیشگیری از آلودگی مزرعه به این انگل، استفاده از بذر پاک و استاندارد، کود های آلی عاری از بذر سس، کاشت اواخر تابستان و کاشت با تراکم بالا (مناسب) توصیه می شود.

با هر چین مقادیر متنابهی مواد غذایی از مزرعه خارج می گردد که بایستی جهت پایداری عملکرد و افزایش عمر مزرعه این مواد را به نحو مطلوب به خاک و مزرعه برگرداند، لذا توصیه ما این است که بعد از هر چین یک گالن به سبز مایع در هر هکتار همراه آبیاری مصرف شود و بعد از آب دوم رویال تریس، رویال آمین و کود حاوی پتاسیم با هم مخلوط و محلولپاشی شود. بهتر است یک چین در میان همراه آبیاری سوم سولفات پتاسیم محلول و به سبز پودر مصرف گردد. ضمناً مصرف ۵ تا ۱۰ تن کود آلی عاری از علف هرز بعد از چین اول بهاره به سبب آزاد سازی دی اکسید کربن در زیر چتر گیاه، بر افزایش کیفیت و کمیت محصول تاثیر گذار است.

در مزارع با عملکرد بالا و آهک پایین، محلولپاشی رویال کلسیم نیز با نظر کارشناس توصیه می گردد. (به ازاء برداشت هر ۵ تن علوفه ۷۵ کیلوگرم کلسیم از خاک برداشت می شود)

زمان برداشت یونجه عامل بسیار مهمی در تعیین عمر اقتصادی مزرعه، کیفیت محصول و کمیت آن است بگونه ایکه برداشت زود هنگام از طرفی سبب کاهش عمر مفید مزرعه و ضعیفی بوته ها به مرور زمان می شود و از طرف دیگر، کاهش تناژ و افزایش کیفیت محصول را به همراه دارد و برعکس آن برداشت دیر، بعلت ریزش برگها و خشبی شدن علوفه ها از کیفیت آن کاسته ولی عملکرد را بالا می برد. توصیه ما این است: زمانی که ۱۰ تا ۲۵ درصد مزرعه به گل نشسته، بوته ها را با ارتفاع ۵ تا ۱۰ سانتیمتر از سطح خاک درو نمایید. در ضمن یونجه کشت پاییز را در سال اول نباید درو کرد و برداشت اول یونجه کشت بهار را تا زمان گلدهی کامل به تعویق انداخت.

توجه به این نکته مهم است که توصیه های تغذیه ای این مقاله کلی بوده و در موارد خاص بهتر است با کارشناس مجرب مشورت شود.